Quality Strings berekent en vervaardigt maatwerk bassnaren voor piano's en vleugels
Naast de bas kunnen we ook de discant door berekening verbeteren
Onze innovatieve methode brengt de besnaring in balans en geeft een homogeen klankbeeld
Hier een paar voorbeelden van herberekeningen uit de praktijk
Rapportage berekening
Nadat we de berekening voor de discant hebben uitgevoerd, ontvangt de opdrachtgever een rapportage met drie onderdelen
1 - Grafische weergave van het ADSR verloop, bepalend voor de maatvoering
2 - Grafische weergave van het verloop van de relatieve spanning, bepalend voor de materiaalselectie
3 - Lijst met materiaaltypes en diameters per toets
Van de eerste twee geven we hieronder een voorbeeld uit de praktijk
1 - ADSR verloop (Yamaha C7)
Klik hier voor meer uitleg over ADSR
Attack
De tijd tussen toetsaanslag en het bereiken van het maximale volume en het niveau daarvan
Decay
Hoe lang het duurt voordat de toon zijn sustain niveau bereikt
Sustain
Het niveau waarop de toon hoorbaar blijft tot de snaar gedempt wordt. Niet alleen het volume, maar ook de duur daarvan is van belang
Release
De tijd waarin het volume naar nul gaat na het loslaten van de toets
Envelope
Het complete verloop van het volume (ADSR) van aanzet tot wegsterven
De release heeft niet alleen te maken met de demping en de afregeling daarvan. Ook een verkeerde dimensionering van de besnaring kan problemen met de demping veroorzaken
De gelijkmatigheid van de Attack, Decay, Sustain en Release (ADSR) vinden wij van groot belang, omdat die veel invloed heeft op de speelbaarheid van het instrument
Dit project was een van de eerste berekeningen die we met onze verbeterde software hebben uitgevoerd. Het betreft de discant van een Yamaha C7 uit midden jaren 70
Hieronder de grafiek met het ADSR verloop voor deze Yamaha
Bij dit instrument beginnen de ongesponnen snaren dus op toets 24, en lopen door tot en met toets 88
Voor de ADSR geldt hoe hoger, hoe meer attack en minder sustain, en hoe lager hoe minder attack maar meer sustain. Het is ons doel dit in balans te brengen
Blauwe lijn
Dit was de bestaande situatie. Wat meteen opvalt, is het onregelmatige ADSR verloop. Tussen toets 30 en 40 is er een enorme attack en weinig sustain, gevolgd door een dip rond toets 45, waar de attack minder is en de sustain weer meer. Vervolgens komt er een 2e bult waar de attack weer toeneemt en de sustain enorm achter blijft
Rode lijn
Het gewenste ADSR verloop zoals we die in overleg met de opdrachtgever hebben gedefinieerd
Groene lijn
De nieuwe situatie. De maatvoering die het gewenste ADSR verloop zo dicht mogelijk benadert. Doordat de diameters van de materialen met stapjes van 25 micrometer oplopen, zal dit nooit een rechte lijn kunnen zijn. Het is dus altijd een benadering van de ingestelde, ideale situatie
Het ADSR verloop is veel regelmatiger geworden
2 - Materiaalselectie (Bechstein D)
Een herberekening voor een Bechstein D uit 1923 resulteerde onder andere in de volgende grafiek
Deze grafiek geeft het verloop weer van de relatieve spanning. Met op de verticale as het percentage van de praktische breekspanning, en de toetsnummers weer op de horizontale as
Blauw
Dit was de bestaande situatie
Rood
De gewenste situatie
Groen
De nieuwe situatie, waarin Röslau gecombineerd wordt met Paulello
Hier is van toets 20 tot 24 Paulello type 1, twee stappen zwakker dan Röslau, toegepast. Dat verhoogt de relatieve spanning en daarmee de helderheid, waardoor de aansluiting op de bas sterk verbetert. Vervolgens is er Paulello type 0, één stap zwakker dan Röslau, gebruikt van toets 25 tot 66. Vanaf toets 67 is ten slotte Röslau ingezet
Door Paulello te combineren met Röslau, kunnen de percentages de ideale situatie veel beter benaderen en ontstaat een evenredige helderheid
Klik hier voor meer uitleg over Paulello draad
Paulello stelt dat de relatieve spanning van een snaar de belangrijkste factor is voor de klankeigenschappen, en dan met name de helderheid
Het percentage van de practische breekspanning waarop de snaar gespannen staat moet binnen een bepaalde bandbreedte vallen om een goede klank te verkrijgen. Deze bandbreedte begint voor moderne instrumenten bij de bas rond de 50% en loopt op tot rond de 80% in de uiterste dis
Om die relatieve spanning bij een ongesponnen snaar te beïnvloeden heeft het wijzigen van de diameter nagenoeg geen effect. Wanneer een grotere diameter wordt gebruikt in een poging dat percentage te verlagen, kan de snaar weliswaar meer spanning aan, maar zal de spanning door de grotere diameter tegelijkertijd toenemen waardoor het percentage van zijn breekspanning nauwelijks verandert
Om hier meer invloed op uit te oefenen zou men de klinkende lengte van de snaar kunnen wijzigen. Veel makkelijker is het echter om de samenstelling van het materiaal te veranderen. Zo kan men door een zwakker materiaal te gebruiken, met een lagere breekspanning, de relatieve spanning bij dezelfde diameter verhogen. Hiertoe heeft Paulello 5 verschillende sterktes ontwikkeld
Op die manier kan het bekende gat in helderheid bij de overgang naast de bas verkleind worden door daar een zwakker materiaal toe te passen. Door de lagere breekspanning gaat de relatieve spanning omhoog en krijgt de klank meer helderheid, zodat deze beter aansluit op de bas
Het is prima mogelijk om de verschillende sterktes Paulello en Röslau te combineren in één besnaring
Het verloop van de relatieve spanning is van groter belang dan de inharmoniciteit, echter niet belangrijker dan een regelmatig ADSR. Voor een optimaal resultaat moeten beide in balans gebracht worden
Het Resultaat
Door een verbeterd ADSR verloop te combineren met een evenredige helderheid kan de discant een stuk beter in balans gebracht worden
Het resultaat is een
Homogeen Klankbeeld
Minder intoneren
Wanneer de besnaring op deze manier is geoptimaliseerd, is er tevens minder intonatie nodig
Er zijn binnen de besnaring geen grote klankverschillen meer die naar elkaar toe gebracht moeten worden
"Wat een fantastische vleugel is het geworden! Alles is in evenwicht; de volle rijke klank, de diepte,
de transparantie, de touché. Vaak hoor je klankverschillen in de overgangsgebieden,
bij deze vleugel hoor je die niet
En dan de ongelofelijke hoeveelheid sustain die deze vleugel nu heeft!
Ik voel me de koning te rijk wanneer ik op deze vleugel speel, echt een genot!"
Je kunt zelf opnames zonder en met Quality Strings beluisteren en vergelijken
